Dato' Maharaja Lela

Dato' Maharaja Lela Pandak Lam ialah seorang pembesar kelapan Negeri Perak yang merupakan bangsa yang bertanggungjawab kepada sumpah dan janjinya tetapi dikecewakan oleh raja dan bangsanya sendiri.

Beliau merupakan keturunan Daeng Salili adalah anak Raja Bugis yang berasal dari Daerah Luwuk, Sulawesi. Semasa pemerintahan Sultan Muzaffar Shah 111, beliau datang ke Perak dan dilantik sebagai mufti serta dianugerahkan gelaran Dato' Maharaja Lela Tan Lela.

Beliau merupakan pemimpin yang mengetuai perjuangan menentang British di Perak. Bersama-sama dengan pemimpin lain seperti Orang kaya-kaya Seri Agar Diraja (Lebih dikenali sebagai Dato' Sagor) dan Ngah Kandin, beliau merancang dan membuat pakatan untuk membunuh James Wheller Woodfird Birch (J.W.W.Birch), Residen British Perak. Keputusan itu diluluskan oleh mesyuarat Durian Sebatang yang dipengerusikan oleh Sultan Abdullah dan dihadiri oleh pembesar-pembesarnya pada 21 Julai 1875.

Melalui perjanjian Pangkor yang telah ditandatangani oleh Sultan Abdullah dengan Gabenor negeri-negeri Selat. Sir Andrew Clarke, pada 20 Januari 1874. Negeri Perak terpaksa menerima seorang Residen Inggeris yang pertama bagi negeri Perak.

Birch telah mengubahsuai adat istiadat melayu dan menjadikan negeri Perak sebagai tanah jajahan Inggeris di negeri-negeri selat yang mendatangkan banyak hasil kewangan bagi penjajah inggeris. Tindakan sedemikian telah ditentang oleh Datuk Mharaja Lela di Pasir Salak juga oleh Sultan sendiri. Akibatnya pada waktu subuh 2 November 1875 Birch diserang dan dibunuh.

Pembunuhan Birch telah menggemparkan Inggeris. Mereka menganggap peristiwa itu sebagai kebangkitan rakyat Melayu menentang penjajahan Inggeris. Pada 7 November 1875 Inggeris telah menghimpunkan satu angkatan tentera yang besar lalu menyerang Pasir Salak. Serangan Inggeris itu dapat dipatahkan oleh Perwira-perwira Melayu yang dipimpin Datuk Maharaja Lela. Dalam pertempuran itu Kapten Innes pemerintahan pasukan Inggeris dan dua orang askarnya telah terkorban.

Namun beliau dianggap bersalah kerana disabitkan terhadap kes pembunuhan J.W.W.Birch oleh mahkamah yang bersidang dari 14 Disember hingga 22 Disember 1876. Beliau dijatuhi hukuman gantung sampai mati di tali gantung sebagaiorang yang bermaruah demikebebasan dari penjajah kuffar.

Inilah iktibar yang perlu diambil kira oleh seorang syuhada'. Seorang yang telah dilantik secara sah sebagi seorang mufti bangun untuk menegakkan keadilan. Beliau bukan sahaja telah menyelamatkan negeri Perak bahkan tetapi telah menyelamatkan Negeri perak dari dijajah pemikiran serta wabak doktrin-doktrin kufar. Maka Allah telah memilih penghabisan nyawa Syuhada' Dato' Maharaja Lela sebagai seorang Syahid. Moga pemergian Dato' Maharaja Lela akan melahirkan lebih ramai lagi semangat dan jiwa kental di negeri Perak seperti beliau.

Tunggu kebangkitan Anak-anak Perak......

Takbirrrrrr..